Soňky ýyllarda adamlaryň sarp ediş derejesiniň ýokarlanmagy bilen içerki kofe sarp edijileriň göwrümi 300 milliondan geçdi we Hytaýyň kofe bazary çalt ösdi. Senagatyň çaklamalaryna görä, Hytaýyň kofe senagatynyň gerimi 2024-nji ýylda 313,3 milliard ýuana çenli ýokarlanar we soňky üç ýylda 17,14 göterim ösüş bolar. Halkara kofe guramasy (ICO) tarapyndan çap edilen Hytaýyň kofe bazaryndaky gözleg hasabatynda Hytaýyň kofe pudagynyň ajaýyp geljegi hem görkezildi.
Kofe esasan sarp ediş görnüşlerine görä iki kategoriýa bölünýär: derrew kofe we täze demlenen kofe. Häzirki wagtda dessine kofe we täze demlenen kofe Hytaýyň kofe bazarynyň 60% -ini, täze demlenen kofe bolsa 40% töweregi. Kofe medeniýetiniň aralaşmagy we adamlaryň girdeji derejesiniň ýokarlanmagy sebäpli adamlar ýokary hilli durmuşda ýaşaýarlar we kofäniň hiline we tagamyna has köp üns berýärler. Täze demlenen kofe bazarynyň gerimi çalt ösýär, bu ýokary hilli kofe noýbasynyň sarp edilmegine we import söwdasyna bolan islege itergi berdi.
1. Global kofe noýbasy önümçiligi
Soňky ýyllarda global kofe noýbasynyň önümçiligi ýokarlanýar. Birleşen Milletler Guramasynyň Azyk we Oba hojalygy Guramasynyň (FAO) hasabatyna görä, 2022-nji ýylda dünýädäki kofe noýbasynyň öndürilişi 10,891 million tonna barabar bolar, bu bolsa geçen ýyl bilen deňeşdirilende 2,7% ýokarlanar. Bütindünýä Kofe Guramasy ICO-nyň maglumatlaryna görä, 2022-2023 möwsüminde dünýädäki kofe önümçiligi geçen ýyl bilen deňeşdirilende 0,1% artyp, 168 million halta çenli bolar, bu bolsa 10.092 million tonna barabar bolar; 2023-2024 möwsüminde umumy kofe önümçiliginiň 5,8% artyp, 178 million halta çenli 10,68 million tonna barabar boljakdygy çaklanylýar.
Kofe tropiki ekin bolup, dünýädäki ekiş meýdany esasan Latyn Amerikasynda, Afrikada we Günorta-Gündogar Aziýada paýlanýar. Birleşen Milletler Guramasynyň Azyk we Oba hojalygy guramasynyň statistikasyna görä, 2022-nji ýylda dünýäde kofe ösdürip ýetişdirmegiň umumy meýdany 12,239 million gektar, bu bolsa geçen ýyl bilen deňeşdirilende 3,2% azaldy. Global kofe görnüşlerini botaniki taýdan Arabica kofesi we Robusta kofesi diýip bölmek mümkin. Kofe noýbasynyň iki görnüşi özboluşly tagam aýratynlyklaryna eýedir we köplenç dürli önüm öndürmek üçin ulanylýar. Önümçilik nukdaýnazaryndan 2022-2023-nji ýyllarda dünýäde “Arabica” kofesiniň umumy önümçiligi 9,4 million halta (takmynan 5,64 million tonna) bolar, bu bolsa geçen ýyl bilen deňeşdirilende 1,8 göterim ýokarlanar we kofe önümçiliginiň 56 göterimini emele getirer; “Robusta” kofesiniň umumy önümçiligi 7,42 million halta (takmynan 4,45 million tonna) bolar, bu bolsa geçen ýyl bilen deňeşdirilende 2 göterim azalar we kofe önümçiliginiň 44 göterimini emele getirer.
2022-nji ýylda 100 000 tonnadan gowrak kofe öndürýän 16 ýurt bolar, bu dünýädäki kofe önümçiliginiň 91,9% -ini emele getirer. Olaryň arasynda Latyn Amerikasyndaky 7 ýurt (Braziliýa, Kolumbiýa, Peru, Gonduras, Gwatemala, Meksika we Nikaragua) dünýädäki önümçiligiň 47,14% -ini tutýar; Aziýanyň 5 ýurdy (Wýetnam, Indoneziýa, Hindistan, Laos we Hytaý) dünýädäki kofe önümçiliginiň 31,2% -ini tutýar; Afrikadaky 4 ýurt (Efiopiýa, Uganda, Merkezi Afrika Respublikasy we Gwineýa) dünýädäki kofe önümçiliginiň 13,5% -ini tutýar.
2. Hytaýyň kofe noýbasy önümçiligi
Birleşen Milletler Guramasynyň Azyk we oba hojalygy guramasynyň habaryna görä, 2022-nji ýylda Hytaýyň kofe däne önümçiligi 109,000 tonna bolar, 10 ýyllyk ösüş depgini 1,2% bolup, dünýädäki umumy önümçiligiň 1% -ini emele getirip, dünýäde 15-nji orunda durýar. Bütindünýä Kofe Guramasy ICO-nyň hasaplamalaryna görä, Hytaýyň kofe ekiş meýdany 80 000 gektardan gowrak, ýyllyk önümçiligi 2,42 milliondan gowrak. Esasy önümçilik ýerleri nanunnan welaýatynda jemlenip, Hytaýyň ýyllyk önümçiliginiň 95% -ini tutýar. Galan 5% -i Haýnan, Fujian we Siçuan şäherlerinden gelýär.
Nanunnan welaýat oba hojalygy we oba ösüş müdirliginiň maglumatlaryna görä, 2022-nji ýyla çenli nanunnanda kofe ekiş meýdany 1,3 million mu, kofe noýbasynyň önümçiligi takmynan 110,000 tonna bolar. 2021-nji ýylda nanunnanda tutuş kofe senagaty zynjyrynyň önümçilik gymmaty 31,67 milliard ýuana, geçen ýyl bilen deňeşdirilende 1,7 göterim ýokarlandy, şolardan oba hojalygynyň önümçiligi 2,64 milliard ýuana, gaýtadan işlemegiň gymmaty 17,36 milliard ýuana, lomaý we bölek satuw bahasy 11,67 milliard ýuana deň boldy.
3. Kofe noýbasynyň halkara söwdasy we sarp edilişi
Birleşen Milletler Guramasynyň Azyk we Oba hojalygy guramasynyň (FAO) çaklamalaryna görä, 2022-nji ýylda gök kofe noýbasynyň dünýädäki eksport söwda mukdary 7,821 million tonna bolar, bu bolsa geçen ýyl bilen deňeşdirilende 0,36% azalýar; Bütindünýä Kofe Guramasynyň (WCO) çaklamasyna görä, 2023-nji ýylda gök kofe noýbasynyň eksport söwdasynyň umumy mukdary takmynan 7,7 million tonna çenli azalýar.
Eksport taýdan Braziliýa dünýäde iň uly gök kofe noýbasyny eksport ediji ýurtdyr. Birleşen Milletler Guramasynyň Azyk we oba hojalygy guramasynyň habaryna görä, 2022-nji ýylda eksportyň mukdary 2,132 million tonna bolup, dünýädäki eksport söwdasynyň 27,3 göterimini emele getirýär (aşakdaky ýaly); Wýetnam 1,314 million tonna eksport mukdary bilen ikinji ýeri eýeledi, 16,8 göterim; Kolumbiýa 630,000 tonna eksport mukdary bilen üçünji ýeri eýeledi we 8,1% boldy. 2022-nji ýylda Hytaý 45,000 tonna gök kofe noýbasy eksport edip, dünýädäki ýurtlaryň we sebitleriň arasynda 22-nji ýerde durýar. Hytaý gümrük statistikasyna görä, Hytaý 2023-nji ýylda 16,000 tonna kofe noýbasy eksport etdi, bu 2022-nji ýyldakydan 62,2% azaldy; Hytaý 2024-nji ýylyň ýanwar-iýun aýlarynda 23,000 tonna kofe noýbasy eksport etdi, bu 2023-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende 133,3% ýokarlandy.
Iş wagty: Iýul-25-2025
